افتتاح برج خلیفه در چهارم ژانویه سال ۲۰۱۰ مصادف با چهارمین سالگرد جلوس شیخ «محمد‌بن‌رشیدآل‌مختوم» به‌عنوان حاکم دبی رخ داد. شرکت إعمار ، شرکت املاک معظمی که بخشی از آن تحت مالکیت دولت است و برج دبی، این سازه سوزن‌مانند فولادی ، شیشه‌ای و بتونی را ساخته است . برج خلیفه در ۲۴ سپتامبر سال ۲۰۰۴ شروع به ساخت آن شده است. این آسمان خراش ، بلندترین ساختمان ساخته شده به دست بشر است که ارتفاع آن به ۸۲۸ متر می رسد.

 

شهر دبی پر است از چیزهای عجیب و پروژه‌های عظیم . بزرگ ترین جزیره ساخته انسان، ساختمان‌های دوار و هتل هفت ستاره ، حالا نوبت رسیده به بلندترین برج جهان. این برج ۱۶۰ طبقه که از ۳۳۰ میلیون متر مکعب بتون و ۳۱۴۰۰ تن فولاد ساخته شده است، را می‌توان از فاصله ۹۵ کیلومتری دید .

 

برج دوبی ۵۷ آسانسور دارد که افراد را به ۱۰۴۴ آپارتمان و ۴۹ فضای اداری و نیز یک هتل با نشان جورجیو آرمانی منتقل می‌کند. طراحی مارپیچی Y مانند این برج را آدریان اسمیت معمار SOM انجام داده است، برای حمایت از هسته ساختاری برج، که با بالاتر رفتن باریک می‌شود، به کار رفته است. در ارتفاع بالاتر برج به یک ساختار فولادی بدل می‌شود که منار مخروطی عظیمی در راس آن قرار گرفته است.

 

 

این پروژه را شرکت مهندسی و ساختمان سامسونگ کره جنوبی، گروه بیسیکس بلژیک و شرکت عرب‌تک امارات متحده عربی اجرا کردند. این آسمانخراش در مرکز یک منطقه خرید جدید ۲۰ میلیارد دلاری قرار می‌گیرد که شامل ۳۰۰۰۰ آپارتمان و یک مجتمع بزرگ فروشگاهی است که گفته می‌شود با فضایی برای ۱۲۰۰ مغازه بزرگترین مرکز خرید مسقف جهان است.

 

طراحی

طراحی برج خلیفه توسط آدریان اسمیت و شرکت SOM آمریکا و با الهام از معماری اسلامی و طبیعت صحرا انجام شده‌است. گل صحرایی Hymenocallis اصلی‌ترین ایده‌های طراحی برج خلیفه دبی را به معماران آن داده‌است. این طراحی نه تنها از نظر شکل فیزیکی نیروی وارده توسط باد در طبقات آخر را مهار می‌کند، بلکه به ساکنان هر کدام از طبقات نمایی منحصر به فرد و بدون اشراف به سوی سایر واحد‌ها می‌دهد.همچنین استفاده از طاق در نمای برج خلیفه نشان دهنده الهام گرفتن طراحان برج خلیفه از معماری اسلامی است.

 

برای ساخت برج خلیفه یک ملیارد دلار هزینه درنظر گرفته شده بود اما بر اساس گزارش مطبوعات امارات هزینه آن بیش از این مبلغ است.بعلاوه ساخت برج خلیفه ۲۲ میلیون ساعت، کار برده است. همچنین یک هتل با ۱۶۰ اتاق در طبقات پایینی برج با نام طراح مد ایتالیایی جورجیو آرمانی واقع شده‌ است.

 

Burj-Khalife

 

پایه برج

یکی از شاهکارهای مهندسی که در برج نظر هر متخصصی را جلب می‌کند، قرار دادن ۵۰۰ هزار تن وزن برج بر روی یک فریم مثلث شکل با ارتفاع ۳٫۷ متری است.این فریم از شمع هایی به قطر ۱٫۵ متر که در عمق ۵۰ متری زمین فرو رفته است تشکیل شده‌است.

 

مقابله با باد در ارتفاع ۸۰۰ متری

بیش از ۴۰ تست تونل باد مختلف بر روی برج خلیفه انجام شده‌است تا تمام آثار باد در ارتفاع ۸۰۰ متری از سطح دریا بر روی برج مشخص شود. برج خلیفه از سه بخش پایینی، میانی و بالایی تشکیل شده‌است. هر کدام از این قسمت‌ها به گونه متفاوتی طراحی شده‌اند تا در برابر جریان باد و همچنین تغییرات فشار و دما رفتارهای متفاوت و آرمانی داشته باشند.

 

 

وسایل حمل و نقل به بالای برج

در برج خلیفه ۵۸ آسانسور و ۸ پله برقی به طور مداوم کار حمل و نقل ساکنین به طبقات مختلف برج را انجام می‌دهند. آسانسور بار و آتش‌نشانی برج توانایی حمل ۵۵۰۰ کیلوگرم جرم را دارد و بلندترین آسانسور باری جهان است. آسانسورهای برج قابلیت برنامه ریزی هوشمند برای مواقع تخلیه اضطراری و آتش‌سوزی را دارند. چند آسانسور که به افراد نمایی از بیرون برج را می‌دهند ظرفیت ۱۲ تا ۱۴ نفر را دارند و با سرعت ۱۰ متر بر ثانیه حرکت می‌کنند. با استفاده از سریعترین آسانسورهای جهان که سرعت آن به چهل کیلومتر در ساعت می رسد، رسیدن به قله این برج فقط دو دقیقه طول می کشد.

 


 

فواره دبی

در بیرون برج یک فواره ۲۱۷ میلیون دلاری قرار دارد که طراحی شرکت WET Design است و توانایی پرتاب آب به ارتفاع ۱۵۰ متری را دارد. این فواره با داشتن ۶۶۰۰ لامپ در ۵۰ رنگ مختلف مناظری زیبا در محوطه بیرون برج خلیفه ایجاد می‌کند.

 

 

گوشه ای از رکوردهای برج دبی

۱)مجموع مساحت طبقات آن ۳۳۴۰۰۰ متر مربع

۲) برای ساخت آن ۳۳۰ هزارمترمکعب بتن ، ۳۱۴۰۰ تن فولاد ، ۱۰۳ هزار مترمربع شیشه، ۱۵۵۰۰ مترمربع فولاد ضد زنگ استفاده شده است.

۳)مرتفع ترین سکو برای استقرار افراد و مشاهده مناظر

۴)دارای بلندترین پلکان و مرتفع ترین رستوران، فوراره و استخر در جهان است.

۵)از بالای آن تا فاصله ۹۵ کیلومتری را میتوان به وضوح دید.

۶)تعداد طبقات آن ۱۶۰ عدد

۷)۱۶۰ سوییت هتل

۸)۱۰۴۴ آپارتمان مسکونی

۹)۱۲ طبقه اداری

۱۰)۱۹ هکتار فضای باز

 

اینها اعدادی است که هر کدام دو نوع خود یک رکورد به حساب می آید. یکی از ویژگی های منحصر به فرد برج خلیفه دبی فواره رقصان آن می باشد. معمار این برج آدریان اسمیت ۱ از شرکت اس.او.ام۲ است. شرکت مهندسی سامسونگ، شرکت مهندسی بسیکس۳ به همراه شرکت عربتک۴ شرکتهای اولیه برای ساخت برج بودند و شرکت ترنر۵ بعنوان مدیر ساخت انتخاب شد. کل بودجه ی در نظر گرفته شده برای برج۴٫۱میلیارد دلار(آمریکا) و ۲۰ میلیارد دلار برای مرکز تجاری شهر بوده است. انتظار می رفت ارزش دفاتر تجاری این برج به ۴۰۰۰ دلار برای هر متر مربع برسد، که البته بعد از رکود اقتصادی، بی تردید این قیمت کاهش پیدا خواهد کرد.

 

 

طراحی این برج توسط شرکت اس.او.ام صورت گرفته است، این شرکت طراحی برجهای شیکاگو و برج آزادی در نیویورک را نیز بر عهده داشته است. برج دبی شبیه سازه ی لوله ای برج سیرز است، البته این برج سازه ای لوله ای نیست. طرح این برج یادآور ایده ی طراحی برج ۱ مایلی استان ایلی نویز در آمریکاست. طراحی برج دبی برگرفته از سیستم الگویی در معماری اسلامیست. این برج ترکیبی از سه جزء است که در اطراف هسته ی مرکزی قرار گرفته اند که این حالت، وضعیت ایستایی مناسبی برای برج ایجاد می کند. Yشکل بودن برج، نمای رو به خلیج فارس را به حد اکثر رسانده است.

 

برج دبی در بلندترین نقطه ی خود، در اثر نیروهای جانبی حداکثر ۱٫۲ متر نوسان میکند. نمای بیرونی شامل ۱۴۲۰۰۰ متر مربع است که از شیشه های رفلکس، آلومینیوم، پانلهای فولادی ضد زنگ و پره های لوله ای عمودی تشکیل شده است. سیستم پوشش برج برای حداکثر دمای هوا در تابستانهای دبی طراحی شده است بعلاوه اینکه دمای هوا در بلندترین نقطه ی برج به ۶ درجه ی سانتی گراد می رسد که نسبت به دمای پایه ی برج بسیار سرد است.

 

دکوراسیون داخلی برج توسط جورجیو ارمنی۶ طراحی شده است. برج دبی دارای ۱۶۰ طبقه ی قابل سکونت است که ۷۰۰ واحد آپارتمانی شخصی بین طبقات ۴۵ تا ۱۰۸ قرار گرفته است، یک استخر در طبقه ی ۷۸ تعبیه شده است و تقریبا بقیه ی طبقات به شرکتهای تجاری اختصاص داده شده است.

 

سریعترین آسانسور جهان در این برج مستقر شده است که سرعت آن ۱۸ متر در ثانیه است، سریعترین آسانسور بعد از برج دبی مربوط به برج تایپه ۱۰۱ است که سرعتی معادل ۱۶٫۳ متر در ثانیه دارد. برج دبی شامل ۵۲ آسانسور است که بصورت دو عرشه ای ساخته شده اند و هرکدام توانایی جابجایی ۴۲ نفر را در یک زمان را دارند.

 

سازه ی اصلی برج بتن مسلح است که از نظر حجمی ۴۵۰۰۰ متر مکعب و از نظر وزنی به ۱۱۰۰۰۰ تن می رسد. برای این سازه ۱۹۲ شمع به طول ۵۰ متر در زمین جاگذاری شده است. از نظر میزان کار برای ساخت این برج در پایان، ۲۲ میلیون نفر- ساعت کار صورت گرفته است.

 

پمپاژ بتن بصورت عمودی برای ارتفاعات زیاد، بسیار سخت است. رکورد قبلی این پمپاژ مربوط به یک واحد صنعتی نیرو در ایتالیا به ارتفاع ۵۳۲ متر بوده است که این رکورد با ارتفاع ۶۰۱ متر پمپاژ عمودی در برج دبی شکسته شد.

 

۳۸۰ معمار و تکنیسن پس از ۶ سال تلاش، طرح بی‌نظیر آدریان اسمیت را به برج ۸۲۸ متری خلیفه در دبی تبدیل کرده‌اند. داخل برج نیز با طراحی جورجیو آرمانی به همان زیبایی نمای بیرونی است

 

ساخت برج دبی تصمیمی حکومتی به منظور تغییر اقتصاد تجارت‌محور و نفت‌محور دبی به یک اقتصاد گردشگر محور بود. حدود ۹۰ درصد از مساحت شیخ‌نشین دبی را بیابان و زمین‌های بایر تشکیل می‌دهد و حکومت دبی قصد دارد با اجرای پروژه‌های بلند پروازانه‌ای همچون برج دبی، جزایر نخل و غیره، جهانیان را با دبی آشنا نماید و سالانه ده‌ها میلیون نفر را به آنجا بکشاند.

 

مشخصات سازه‌ای برج دبی

 

برج دبی شبیه سازه لوله‌ای برج سیرز در شیکاگو است، با این وجود این برج یک سازه لوله‌ای محسوب نمی‌شود. از مهم‌ترین مشکلاتی که مهندسان در ساخت برج تجربه کردند، می‌توان به طراحی لرزه‌ای سازه، نیروی باد حاکم در طراحی سازه‌ای، انتقال نیرو و مصالح در ارتفاعات زیاد و طراحی نمای خارجی مقاوم در برابر شرایط آب‌وهوایی سخت دبی شامل دمای بالای محیط، طوفان‌های شن و تابش فرابنفش خورشید سوزان اشاره کرد. هم‌چنین در ساختمان‌های بلند، تغییرات فشار و دما با افزایش ارتفاع محسوس است که اثرات آن را باید در طراحی سازه لحاظ کرد.

 

برج دبی بیش از ۵۰۰ هزار تن وزن دارد. این ابرسازه بر روی فونداسیون مثلثی شکلی به ضخلمت ۳٫۷ متر قرار گرفته و خود فونداسیون نیز توسط ۱۹۲ شمع به قطر ۱٫۵ متر و طول ۵۰ متر نگه داشته می‌شود. در فونداسیون برج از بتن با چگالی بالا و نفوذپذیری اندک، به همراه حفاطت کاتدیک در زیر آن استفاده شده تا هرگونه اثر مخرب ناشی از حملات شیمیایی آب‌های زیرزمینی را به حداقل برساند.

 


 

مهندسان، سازه بتنی برج را که به شکل یک Y پهن است، به فرم پله‌ای ساخته‌اند، در نتیجه برج دارای سطح مقطع متغیری است. این ترفند برای کاهش نیروی باد بر برج استفاده شده و علاوه بر مزایای زیبایی و کارکردی، برای شکل دادن هسته سازه‌ای برج نیز به کار رفته است. هر کدام از بال‌های برج، بال‌های دیگر را توسط هسته مرکزی شش ضلعی برج نگهداری می‌کند. هسته مرکزی همچنین مقاومت پیچشی سازه را فراهم می‌آورد.

 

دیوارهای میانی در هر بال از هسته مرکزی تا انتهای بال امتداد می‌یابد و به دیوارهای سرچکشی Hammerhead ختم می‌شوند. این دیوارهای میانی به همراه دیوارهای سرچکشی مشابه جان و بال یک تیر عمل می‌کنند و مقاوت سازه را در برابر برش و خمش ناشی از باد تامین می‌کند. ستون‌های پیرامونی و طبقه همکف برج نیز این سیستم را تکمیل می‌کند. نتیجه کار برجی است که در برابر حرکت جانبی و پیچشی، بی‌نهایت مقاوم است.

 

برج دبی در بلندترین نقطه خود در اثر نیروهای جانبی حداکثر ۱٫۲ متر نوسان می‌کند. شاید این مقدار زیاد به‌نظر برسد، اما اگر ساکنان برج از پنجره به بیرون نگاه نکنند، متوجه این حرکت نخواهند شد.

 

فعالیت‌های کارگاهی

 

برای ساخت برج دبی از ۳۸۰ مهندس و تکنیسین ماهر در محل کارگاه و در مجموع، ۲۲ میلیون نفر-ساعت کار استفاده شد. از نکات مهم درباره برج دبی ساخت سازه بتنی آن است. پمپاژ بتن به‌صورت عمودی برای ارتفاعات زیاد، بسیار سخت است. رکورد قبلی مربوط به یک واحد صنعتی نیروگاهی در ایتالیا به ارتفاع ۵۳۲ متر بود که این رکورد با پمپاژ عمودی بتن تا ارتفاع ۶۰۱ متر در برج دبی شکسته شد. رسیدن بتن به چنین ارتفاعی حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد، بنابراین مهندسان مجبور بودند ترکیب بتن را به گونه‌ای تغییر دهند که در این مدت سیال باقی بماند. هم‌چنین برای پمپاژ بتن تا این ارتفاع به پمپ‌های بسیار قوی احتیاج است، به‌طوری‌که فشار بتن در طول عملیات پمپاژ به حدود ۲۰۰ اتمسفر (معادل فشار آب در عمق ۲ کیلومتری) رسید.

 

برای ساخت برج دبی از روش‌هایی استفاده شد که اگرچه امتحان شده و در عمل کارایی خود را نشان داده بود، اما به دلیل ارتفاع زیاد مهندسان مجبور بودند گاهی تا مرز ناشناخته‌ها پیش بروند. برای آن‌که درکی از بزرگی این پروژه بدست آورید، به آمارهای زیر دقت کنید.

 

    ارتفاع بخش بتنی سازه: ۵۷۴٫۴ متر

    حجم بتن‌ریزی فونداسیون: ۴۵هزار مترمکعب

    حجم بتن‌ریزی کل سازه: ۳۳۰ هزار مترمکعب

    وزن کل آرماتورهای مصرفی : ۳۹هزار تن

 

رکوردشکنی‌های برج دبی

 

برج دبی که ارتفاع آن در اوایل اجرای پروژه به دلیل رقابت بین سازندگان برج‌های بلند دنیا پنهان نگاه داشته شده بود، اکنون بر اساس هر سه معیار اصلی انجمن ساختمان‌های بلند و سکونت‌گاه‌های شهری (CTBUH)، بلندترین ساختمان دنیا به حساب می‌آید. این انجمن ساختمان‌ها را بر اساس ارتفاع بالاترین نقطه برج، مرتفع‌ترین نقطه از نظر معماری، و ارتفاع مرتفع‌ترین طبقه مسکونی رتبه‌بندی می‌کند.

 

بر اساس اعلام سازندگان، ارتفاع برج دبی ۸۲۸ متر است که ۳۲۰ متر بیشتر از ارتفاع نزدیک‌ترین ساختمان مسکونی رقیب آن، ساختمان تایپه ۱۰۱ با ۵۰۸ متر ارتفاع است. قبل از برج دبی، بلندترین سازه دنیا دکل تلویزیونی KVLY در داکوتای آمریکا با ارتفاع ۶۲۸٫۸ متر بود. این برج همچنین رکورد ۳۱ ساله سی.ان تاور کانادا را که با ۵۵۳ متر ارتفاع، بلندترین سازه خودمتکیFree-Standing دنیا بود، شکست.

 


 

تاریخ‌های مهم در ساخت برج دبی

 

    ژانویه ۲۰۰۴ / دی ۱۳۸۲: آغاز عملیات خاکبرداری

    فوریه ۲۰۰۴ / بهمن ۱۳۸۲: آغاز شمع‌کوبی فونداسیون

    مارس ۲۰۰۵ / فروردین ۱۳۸۴: آغاز ساخت سازه برج

    ژوئن ۲۰۰۶ / خرداد ۱۳۸۵: رسیدن برج به طبقه پنجاهم

    ژانویه ۲۰۰۷ / دی ۱۳۸۵: رسیدن برج به طبقه صدم

    جولای ۲۰۰۷ / تیر ۱۳۸۶: رسیدن برج به طبقه ۱۴۱، کسب عنوان مرتفع‌ترین ساختمان دنیا

    سپتامبر ۲۰۰۷ / شهریور ۱۳۸۶: رسیدن برج به طبقه ۱۵۰، کسب عنوان مرتفع‌ترین سازه خودمتکی دنیا

    آوریل ۲۰۰۸ / اردیبهشت ۱۳۸۷: رسیدن برج به طبقه ۱۶۰، بلندترین سازه ساخت دست بشر

    ژانویه ۲۰۰۹ / دی ۱۳۸۷: تکمیل منار مخروطی راس برج، رسیدن برج به ارتفاع نهایی

    سپتامبر ۲۰۰۹ / شهریور ۱۳۸۸: تکمیل نمای خارجی برج

    ژانویه ۲۰۱۰ / دی ۱۳۸۹: افتتاح رسمی برج دبی

 

ابتکارهای دوستدار محیط زیست

 

هوای گرم و مرطوب دبی به همراه سیستم خنک کننده پیشرفته برج باعث می‌شود تا حجم زیادی بخار آب و رطوبت از طریق سیستم کندانسور دستگاه‌های خنک کننده به مایع تبدیل شود. حجم این آب مایع در سال به ۱۵ میلیون گالن برابر با حجم ۲۰ استخر سایز المپیکی می‌رسد و برای مصارف مختلف استفاده می‌شود.

 

نمای شیشه‌ای برج

 

سطح خارجی سازه از بیش از ۱۷۴۰۰۰ متر مربع Guardian SunGuard Solar Silver 20 و Guardian GuardGuard NLT low-E تشکیل یافته است. این محصولات گاردینی خواص ممتاز نوری و حرارتی برای برج ایجاد کرده است. شیشه سپری ضد تشعشع در برابر نور شدید خورشید در کویر ایجاد کرده و بازتاب این نور شدید به وسیله آن از گرم شدن بیش از اندازه داخل برج جلوگیری نموده و هم‌چنین برج را در مقابل بادهای شدید و داغ کویر مقاوم می‌سازد.

 

آخرین قطعه که بالاترین قسمت نمای بیرونی را تشکیل می‌دهد با وزن ۷۵۰ کیلو و ابعاد ۶۴۰۰×1160 میلیمتر؛ ۲۴۳۴۸امین قطعه بوده و در ارتفاع بیش از ۶۶۲ متری قرار گرفته است و بدین ترتیب مأموریت حیرت‌انگیز نصب نمای خارجی بزرگ‌ترین برج دنیا به انجام رسید. شرکت آلومینیم عرب با همکاری شعبه شرق دور شرکت آلومینیم هنگ‌کنگ کار نصب نمای خارجی برج دبی را در مارچ ۲۰۰۷ آغاز نمودند و در این پروژه عظیم بیش از ۳۸۰ مهندس و تکنسین کار آزموده در گیر بوده‌اند.

 

با مجموع ۲۴۳۴۸ قطعه روکش به مساحت کل۱۳۲۱۹۰ مترمربع؛ سطح مواج نمای خارجی برج دبی انتقال حرارت را حداقل نموده و در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌کند. مجموع ۱۰۳۰۰۰متر مربع شیشه به‌کار رفته در قطعات روکش‌نما می‌تواند ۱۴ زمین استاندارد فوتبال را بپوشاند و با ۱۵۵۰۰ مترمربع فولاد ضد زنگ استفاده شده در این نما می‌توان ۳۴ زمین بسکتبال را پوشاند. طول بادبندgaskets به کار رفته در نمای برج که ۲۰۵۰۰۰۰ متر است اگر انتها به انتها کنار هم گذارده شود تقریباً معادل فاصله دبی با دمشق در سوریه (۲۰۵۲ کیلومتر) می‌شود.

 

مواد روکش با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته مهندسی به‌طور خاصی ساخته شده‌اند که شامل شاهکار اعمال لعابکاری انعکاسی؛ چهارچوب و قاب‌های آلومینیمی شیشه‌ها و قوس‌های (طاقی‌های) بافت فولادی با دماغه‌های لوله‌ای فولاد ضد زنگ می‌باشد. روکش نما در حالی‌که به بلندی آن جلوه بیشتری می‌بخشد آن‌را مانند شیئی باریک و بلند در حال سو سو زدن نشان می‌دهد.

 

قطعاتی با بیش از ۱۸ نوع مختلف از لحاظ مشخصات استحکامی و در بیش از ۶۰۰ اندازه که همه آنها دوبار لعاب داده شده‌اند در نمای بیرونی برج استفاده شده‌اند.

 

سرعت بادهای شدید چالش بزرگی بود. در ارتفاع زیاد، تیم‌های مهندسی برای نصب ایمن و مؤثر قطعات نما مجبور به کار در شیفت‌های دقیقاً کنترل شده بودند. به منظور حداقل نمودن خطرات ناشی از کار در چنین ارتفاعی، قطعات روی زمین بر روی‌هم سوار گشته و سپس به ارتفاع مورد نظر برای نصب برده می‌شدند.

 

تنها پس از ۱۳۲۵روز از شروع گودبرداری ساخت برج به اتمام رسید.

منبع : itradar.ir